Nhân viên y tế chật vật đi làm thêm

Báo cáo thực trạng thực hiện chính sách tiền lương và phụ cấp đối với công chức, viên chức, nhân viên ngành y tế cho thấy nhân viên y tế phải làm thêm công việc ngoài đơn vị để tăng thu nhập. 

Tan ca làm buổi chiều ở Bệnh viện Y dược Cổ truyền và Phục hồi Chức năng tỉnh Gia Lai, hộ lý Phùng Thị Lan (SN 1981) vội vã trở về nhà trọ để lo việc nhà, rồi lại vội vã đến xưởng sản xuất nước đá để làm thêm ca đêm. Tại đây, việc của chị Lan là đóng đá viên vào bao và kéo những tảng đá lớn chất lên các xe tải. Ca làm bắt đầu từ 7 giờ tối tới 5 giờ sáng hôm sau.

Mỗi ngày, chị Lan chia giấc ngủ thành 3 lần, mỗi lần 2 tiếng xen giữa các giờ làm để đảm bảo sức khỏe. Vất vả khó khăn là thế, nhưng với chị đây lại là công việc cho thu nhập ổn định hơn so với việc rửa bát chén ở quán ăn, hay làm dịch vụ dọn dẹp nhà cửa mà chị từng làm qua. Cũng nhờ thế, hàng tháng chị có thêm 6 triệu ngoài khoản lương cố định hơn 5 triệu từ Bệnh viện để lo cho 1 đứa con học đại học ở TP. HCM và cuộc sống 3 mẹ con ở Pleiku.

"Bệnh viện bây giờ chi lương cho anh em đã khó rồi, có đợt 3 tháng mới có lương 1 lần. Trong 3 tháng đó, tôi phải tự xoay sở. Đi làm thêm là nhu cầu cá nhân của tôi, phải làm thì mới sống được. Lương thấp quá không thể ổn định được, nhiều người cũng phải đi làm thêm như tôi", chị Lan chia sẻ.

Không chỉ các hộ lý, mà ngay cả các y bác sĩ làm việc ở Bệnh viện Y dược Cổ truyền và Phục hồi chức năng tỉnh cũng đang chật vật với đồng lương ít ỏi. Năm nay, dù đã có 13 năm làm việc tại đây, nhưng tổng thu nhập hàng tháng của vợ chồng bác sĩ Nguyễn Quốc Tuấn và Huỳnh Thị Như Tài, chỉ gần 11 triệu. Bác sĩ Tuấn cho biết, số tiền này quá eo hẹp cho chi tiêu gia đình. Ước mơ có tiền để mua một mảnh đất, xây một căn nhà nhỏ đối với vợ chồng anh là quá xa xôi. Cấp cứu Bệnh viện tỉnh Gia Lai tiếp nhận từ 70-80 bệnh nhân, đa số cần được hỗ trợ, chẩn đoán sớm. Tuy thế, cả khoa chỉ có 50 cán bộ y tế. Số lượng ít nên khoa chỉ có 3 kíp trực. Lịch trực dày đặc, nhưng thu nhập hàng tháng của bác sĩ Nguyễn Ngọc Trọng (53 tuổi) chỉ 7,8 triệu, khó lo được cho các con ăn học. Đây cũng là lý do mà gần chục đồng nghiệp trong khoa của bác sĩ Trọng nghỉ việc chỉ trong 3 năm gần đây.

Chị V.T.K, nhân viên y tế lâu năm công tác tại một trạm y tế phường thuộc quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội, chia sẻ, trong điều kiện bình thường, thu nhập của chị sau khi trừ các khoản bảo hiểm còn khoảng hơn 7 triệu đồng, cộng với thu nhập tăng thêm khoảng hơn 1,2 triệu đồng/tháng. Tuy nhiên, từ khi dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, dù lượng công việc nhiều hơn nhưng thu nhập cơ bản vẫn không tăng thêm, trong khi đó giá cả vẫn leo thang từng ngày.

Với mức lương bình quân là 7,36 triệu đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với mức giá sinh hoạt trung bình ở Hà Nội và TP HCM, có đến 20.9% nhân viên y tế không thể chi trả phí sinh hoạt. Với mức thu nhập này, 80,9% nhân viên y tế cho biết họ có thể chi trả một phần hoặc không thể chi trả các chi phí sinh hoạt; 19,1% có thể chi trả hoàn toàn, 60% chi trả một phần và 20,9% không thể chi trả. Bên cạnh việc giảm thu nhập, nhân viên y tế gặp nhiều áp lực, thậm chí trầm cảm vì công việc.

Theo các chuyên gia trong ngành, để giải quyết tình trạng nhân viên y tế nghỉ việc, chuyển công tác, cần có cơ chế trả lương riêng cũng như chính sách thu hút các y, bác sĩ, vì hiện một số tỉnh, thành đã có cơ chế này. Nếu cơ chế, chính sách không thay đổi thì sẽ tiếp tục có làn sóng nghỉ việc của cán bộ, nhân viên y tế trong hệ thống công lập. Bởi vì thấy người ra trước tham gia y tế tư nhân có thu nhập cao, lương cao thì tâm lý người ở lại cũng dao động và muốn ra ngoài. Do vậy, Chính phủ cần có những quy định cụ thể đối với người làm việc tại y tế cơ sở. Họ phải được hưởng những chế độ như thế nào để phù hợp, thoả đáng để yên tâm công tác, làm việc lâu dài.

Sắp tới, Bộ Y tế trình Chính phủ ban hành mức phụ cấp ưu đãi nghề, từ 40-70% lên 100%. Ngoài ra, Công đoàn Y tế Việt Nam cũng đã kiến nghị về chế độ thâm niên; nâng phụ cấp ưu đãi nghề lên 100% và mở rộng một số đối tượng người lao động trong ngành y tế cùng được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề. Đặc biệt, kiến nghị chế độ thu hút đối với các ngành nghề đặc thù như phong, lao, tâm thần, HIV/AIDS, hồi sức cấp cứu, giải phẫu bệnh...

Đảm bảo đãi ngộ, thu nhập cho cán bộ, nhân viên y tế, đồng thời cũng là giải pháp giúp đảm bảo sự ổn định, bền vững của hệ thống y tế công, góp phần thực hiện tốt sứ mệnh chăm sóc sức khỏe nhân dân của người thầy thuốc.