Những liệu pháp chữa bệnh cổ xưa vẫn được lưu truyền đến y học hiện đại

Thanh hao hoa vàng trị sốt rét

Năm 2015, nhà hóa học Trung Quốc, bà Tu Youyou (Đồ U U), 87 tuổi, đã giành giải Nobel cho công trình về artemisinin (Thanh hao tố), liệu pháp điều trị bệnh sốt rét cách đây hàng chục năm. Đây là nghiên cứu bền bỉ từ cây thanh hao hoa vàng và phát hiện ra artemisinin có tác dụng tốt trong việc điều trị sốt rét. Nghiên cứu này được coi là thành tựu đột phá của ngành y học nhiệt đới thế kỷ 20, giúp nâng cao chất lượng sức khỏe cho hàng triệu người sống ở các quốc gia đang phát triển Đông Nam Á, Nam Á, châu Phi và Nam Mỹ.

Artemisinin ngăn chặn một phân tử có tên heme, có tác dụng làm tắt cảm biến oxy của vi khuẩn. Phương pháp điều trị mới này có thể làm giảm đáng kể người mắc bệnh lao với thời gian 6 tháng trong điều kiện bình thường. Thời gian điều trị rút ngắn mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong cuộc chiến chống lao của nhân loại trong tương lai.

Thanh hao hoa vàng, hay thanh cao hoa vàng, ngải hoa vàng, ngải si (tên khoa học Artemisia annua) là loài ngải bản địa của vùng châu Á ôn đới nhưng nay đã có mặt tại nhiều nơi trên thế giới. Đây là loại cây thân thảo, cao từ 1m - 2m, mọc ở các trảng cỏ, lá và ngọn non dùng làm rau nấu canh, trị bệnh ngoài da, rôm sảy. Ngoài chữa sốt rét, cây thanh hao cũng chứa một số hoạt chất có thể hỗ trợ điều trị ung thư.

Thảo dược Roseroot chữa trầm cảm

Trong hàng thiên niên kỷ, con người ta đã sử dụng thảo dược có tên Roseroot (cây rễ vàng) hay Rhodiola rosea, bởi tính năng y học của nó. Theo văn hoá dân gian Siberi, những người uống trà Roseroot có thể sống được hơn 100 tuổi còn những người Hy Lạp cổ đại, Vikings (cướp biển Bắc Âu), người da trắng gốc Âu, và Mông Cổ đều rất quen với dược thảo này. Theo nghiên cứu mới nhất, Roseroot có hiệu quả trong việc làm giảm trầm cảm và mệt mỏi.

Roseroot là một loài thảo mộc đã được sử dụng trong y học dân gian châu Âu suốt trong hơn 3.000 năm qua. Một nghiên cứu gần đây đã chứng minh, loài cây này có tiềm năng chữa trị chứng trầm cảm bằng cách kích thích các thụ thể dẫn truyền thần kinh trong não có liên kết với điều chỉnh cảm xúc. Roseroot còn có tác dụng tăng cường khả năng chịu đựng trong công việc, tăng cường tuổi thọ và cải thiện sự đề kháng trước nhiều loại bệnh như mệt mỏi và trầm cảm.

Nghiên cứu trên do giáo sư, tiến sĩ Jun J. Mao  ở ĐH y khoa Pennsylvania (Mỹ) chủ trì. Các nhà khoa học đã so sánh chiết xuất Roseroot trong điều trị chứng rối loạn trầm cảm thể nhẹ đến trung bình với sertraline, một loại thuốc chống trầm cảm kê toa thông thường hoặc  giả dược ở 57 người lớn trong nghiên cứu dài 12 tuần.

So với những người dùng giả dược, nhóm dùng Roseroot thì khả năng cải thiện tâm tính đạt 1,4 lần, trong khi đó nhóm dùng Sertraline đạt 1,9 lần. Phần đông nhóm Sertraline (63%) báo cáo có tác dụng phụ hơn những người dùng Roseroot (30%). Điều này cho thấy Roseroot có lợi ích dài kỳ tốt hơn so với Sertraline trong điều trị trầm cảm thể nhẹ đến trung bình, chưa kể chi phí và những tác dụng bất lợi mà người ta chưa hiểu hết.

Vỏ cây hoàng bách chữa ung thư tuyến tụy

Năm 2014, các chuyên gia ở Đại học Texas (UoT) Mỹ đã phát hiện, một loại thuốc cổ xưa có tác dụng rất tốt trong việc điều trị bệnh ung thư tuyến tụy. Theo đó, trong hàng thiên niên kỷ, người Trung Hoa đã sử dụng vỏ cây hoàng bách (Amur Cork), tên khoa học Phellodendron amurense để làm thuốc giảm đau. Trong quá trình gây bệnh ung thư, sự sản sinh tế bào không kiềm chế sẽ tạo ra khối u, lâu ngày u bị xơ hoá nên các loại thuốc chống ung thư sẽ mất tác dụng.

Chất chiết xuất từ vỏ cây hoàng bách có khả năng ngăn cản xơ hoá tuỵ, tức, giúp bệnh nhân ung thư tuỵ khỏi bệnh. Chiết xuất hoàng bách  phá bỏ được cơ chế này, ức chế tạo sẹo xung quanh khối u, cho phép thuốc đi thẳng vào khối u để tiêu diệt các tế bào đột biến. Khoa học còn phát hiện thấy, chiết xuất hoàng bách còn có tác dụng làm làm giảm viêm khối u thông qua quá trình ức chế men.

 Trong y học cổ truyền Trung Quốc, vị thuốc hoàng bách là một trong những thảo dược cơ bản được sử dụng để điều trị các bệnh viêm màng não, lỵ trực trùng, viêm phổi, lao, và xơ gan, và làm thuốc giảm đau.

Đặc biệt, chiết xuất từ vỏ cây hoàng bách còn có tác dụng điều trị đau bụng, tiêu chảy, viêm dạ dày, viêm ruột, nhiễm trùng đường tiểu, bệnh đau mắt hột... và là hoạt chất quan trọng trong hoá trị phòng ngừa ung thư phổi, ức ức chế sự co bóp tuyến tiền liệt, điều trị các rối loạn tiết niệu gây ra bởi niệu đạo tắc nghẽn như u lành tính tuyến tiền liệt phì đại (BPH). Nexrutine, một hợp chất có trong vỏ cây hoàng bách có thể ngăn chặn khối u tuyến tiền liệt tiến triển.

Theo thống kê, ung thư tụy có tỉ lệ gây tử vong khá cao do khó chẩn đoán, thuộc nhóm ung thư “rắn mặt”, kháng lại mọi phương pháp điều trị thông thường. Lựa chọn tốt nhất là  phẫu thuật, cắt bỏ hoàn toàn tuyến tụy. Tuy nhiên, chỉ có 20% bệnh nhân đủ điều kiện để được điều trị tại thời điểm chẩn đoán. Ngoài ra, các tác nhân trị liệu cho ung thư tuyến tụy cho thấy hiệu quả thấp, vì vậy phương án dùng dược thiện có nguồn gốc từ y học cổ truyền được xem là phương pháp tiếp cận mới cho căn bệnh nan y này, trong đó có chiết xuất từ vỏ cây hoàng bách.

Phương pháp điều trị mắt Anglo-Saxon

Năm 2015, các nhà khoa học đã tái tạo phương pháp điều trị có tên Anglo-Saxon có từ thế kỷ thứ 9 để trị bệnh nhiễm trùng mắt. Bao gồm hành Allium (thực vật thuộc chi hành như hành tây) mật bò, rượu vang, mật ong và mật bò, có thể đánh bại Staphylococcus aureus hoặc MRSA kháng methicillin.

Công thức chữa bệnh này được lưu lại trong một y văn có tên Bald’s Leechbook, được viết bằng tiếng Anh cổ, và đã tồn tại hơn một thiên niên kỷ. Theo văn bản y khoa này, nhờ khám phá ra loại thuốc nói trên nên người cổ đại có thể tiêu diệt được tới 90% khuẩn MRSA, nhưng họ không hề hay biết trong thực đơn này có chứa kháng sinh cao cấp.