9 thói quen xấu ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng của trẻ mẹ cần lưu ý

Tại sao trẻ dễ bị mắc các bệnh về răng miệng?

Có một thực tế đáng ngại hiện nay là tỷ lệ trẻ mắc các bệnh lý răng miệng có chiều hướng ngày càng gia tăng. Nguyên nhân gây nên tình trạng ấy chủ yếu xuất phát từ:

• Cha mẹ chủ quan về việc chăm sóc sức khỏe răng miệng cho trẻ

Nhiều bậc phụ huynh do chưa thấy được tầm quan trọng của việc chăm sóc răng miệng cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ nên không hình thành thói quen đánh răng hàng ngày cho con. Hệ lụy của tình trạng này là trẻ bị sâu răng, viêm lợi,...

• Thói quen ăn uống của trẻ

Ngày nay, các loại đồ hộp, đồ ăn nhanh sản xuất cho trẻ em được bán rất nhiều. Chúng chính là tác nhân gây ra các bệnh răng miệng của trẻ nếu cha mẹ thường xuyên cho trẻ ăn các loại thực phẩm này.

• Sự dư thừa đường trong thức ăn và sự có mặt của vi khuẩn trong miệng trẻ

Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra sâu răng ở trẻ em. Thức ăn khi không được làm sạch sẽ bám lại ở chân răng, tạo thành mảng bám. Khi trẻ không được vệ sinh răng sạch sẽ hàng ngày, vi khuẩn sẽ tích tụ lại nơi mảng bám và tiết ra axit có hại khiến cho men răng bị phá hủy, hình thành cao răng, răng bị sâu, gây viêm nướu,...

Những thói quen xấu ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng của trẻ 

1. Thói quen mút ngón tay và ngậm núm vú giả

Mút ngón tay và ngậm núm vú giả là thói quen xấu rất hay gặp ở các bé dưới 5 tuổi. Tác hại của thói quen này tùy thuộc vào số lần mút trong ngày và thời gian kéo dài của mỗi lần mút. Mút ngón tay không chỉ gây mất vệ sinh, tăng nguy cơ nhiễm giun sán mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển của răng và xương vùng hàm mặt như:

- Khi bé có thói quen mút ngón tay, ngậm núm vú giả sẽ làm tăng nguy cơ răng cửa hàm trên của bé bị chìa ra ngoài gây ra hiện tượng thưa răng và rất dễ bị gãy răng nếu có những va chạm vào.

- Khi mút ngón tay, ngậm núm vú giả thì má của trẻ hóp lại làm cho răng hàm của hàm trên bị ép lại và nằm ở phía trong của răng hàm dưới làm sai lệch khớp cắn. Đây là nguyên nhân gây đau khớp thái dương hàm và khớp cắn hở.

- Thói quen mút tay còn làm cho lưỡi của bé bị đẩy ra ngoài do răng hàm trên và răng hàm dưới không khít với nhau làm ảnh hưởng nặng tới sự phát âm của bé. Có thể bé sẽ phát âm khó khăn hoặc nói ngọng nghịu.

- Mút ngón tay và ngậm núm vú giả thường xuyên còn làm cho bé dễ mắc nguy cơ bị vẩu do môi dưới bị ép nằm lại nằm phía sau răng cửa hàm trên.

2. Thở bằng miệng

Trẻ thở miệng có thể cấu trúc môi trên ngắn nên miệng vẫn hở khi thở mũi hoặc do trẻ gặp vấn đề về đường thở. Nếu gặp vấn đề về đường thở, bậc phụ huynh nên cho trẻ đi khám tai mũi họng để được chẩn đoán chính xác và có phương án điều trị phù hợp, loại bỏ thói quen thở miệng. Thở bằng miệng sẽ làm khô niêm mạc miệng dễ gây sâu răng, làm lệch lạc răng và hàm trẻ sẽ bị hô. Tật thở bằng miệng làm hệ thống xương mặt phát triển không cân đối và cũng dễ dẫn đến những rối loạn về khớp cắn.

3. Chống cằm

Trẻ lớn thường có thói quen chống tay vào cằm, thói quen này không gây xô lệch răng một cách đáng kể ngay tức thì nhưng nếu kéo dài có thể gây hô hàm dưới tức là hàm dưới đưa ra hàm trên thụt vào, có thể khiến cho trẻ bị móm.

4. Cắn chặt răng, nghiến răng

Nghiến răng là sự nghiến hoặc xiết chặt hàm răng một cách quá mức các răng ở hai hàm trên và dưới do sự tiếp xúc mạnh giữa mặt nhai của các răng trên và dưới, thường diễn ra vào lúc ngủ, lâu ngày tạo ra các diện mòn trên răng. Nghiến răng được xem như phản ứng đối với sự căng thẳng thần kinh và hiện tượng nầy xảy ra phần lớn ở những trẻ có hệ thần kinh dễ bị kích thích. Ngoài ra tật nghiến răng còn gặp khi trẻ bệnh động kinh, viêm não hay xáo trộn tiêu hóa.

Tật nghiến răng xảy ra ở trẻ còn thường có liên quan đến sự tăng trưởng và phát triển của chúng như răng phát triển không đều, mọc răng,... Hầu hết trẻ bị tật này ở độ 6 tháng tuổi khi răng sữa bắt đầu mọc và trẻ hay bị lại lúc trẻ 5 tuổi có răng vĩnh viễn mọc. Tuy khoảng thời gian nghiến răng ở trẻ thường không lâu dài nhưng tật nghiến răng có thể làm ảnh hưởng xấu đến sự phát triển hệ răng hàm. Đa số trẻ hết tự nhiên lúc khoảng 12 tuổi.

5. Cắn móng tay, gặm bút chì

Các thói quen cắn móng tay, gặm bút chì, cắn các vật cứng rất có hại vì sẽ làm cho răng trẻ bị mòn, dễ rạn nứt, mẻ, lâu ngày có thể làm chết tủy răng và mỏi khớp thái dương. Ngoài ra, trẻ dễ mắc nguy cơ bị sưng tấy hay nhiễm trùng phần da xung quanh móng hay dễ nhiễm các bệnh giun sán.

6. Ngủ với bình sữa

Tình trạng này thậm chí còn có tên gọi không chính thức: sâu răng do bú bình - thường được biết đến với tên gọi y khoa là sâu răng sớm ở trẻ (ECC). Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do bạn thường để trẻ ngậm bình sữa hoặc nước trái cây đi ngủ mỗi trưa hoặc tối. Bình bú chứa chất lỏng đầy đường có thể được giữ trong miệng trẻ hàng tiếng đồng hồ hoặc thậm chí là cả đêm. Và điều này tạo nên một môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi và tạo nên axit ăn mòn răng.

7. Trẻ uống nhiều nước ngọt có gas

Nước ngọt có gas là đồ uống yêu thích nhất của trẻ do chúng có nhiều màu sắc và mùi vị hấp dẫn. Tuy nhiên, chúng lại chứa rất nhiều đường và thành phần citric acid trong nước uống có gas làm tăng gấp nhiều lần độ ăn mòn men răng.

8. Cho trẻ ăn vặt nhiều đường và tinh bột

Việc ăn vặt thường xuyên khiến răng của bé bị tổn thương nhiều hơn. Ăn nhiều món ăn vặt sẽ làm tăng nồng độ axit tạo ra bởi các loại vi khuẩn trong miệng. Khi có nhiều vi khuẩn trong miệng, đường và thực phẩm giàu carbohydrate như nước trái cây, kẹo, bánh quy, khoai tây chiên dễ bị phân hủy thành axit có thể làm hỏng lớp ngoài của răng.

9. Chải răng không đúng cách

Chải răng không đúng cách hay quá nhanh sẽ khiến việc vệ sinh răng miệng cho trẻ không có hiệu quả. Một số phụ huynh khi đánh răng cho con sợ bọt kem làm bé khó chịu nên súc miệng ngay. Trên thực tế, nếu súc miệng nhanh lượng Flo có trong kem đánh răng không đủ thời gian để tác động vào răng do đó không mang lại kết quả gì. Các chuyên gia khuyên bạn nên tập cho các bé đánh răng ít nhất từ 1 – 3 phút, không chải theo chiều ngang mà đánh theo chiều dọc, từ ngoài vào trong.

Cách chăm sóc răng miệng đúng cho trẻ theo độ tuổi

Từ bỏ các thói quen răng miệng xấu ở trẻ em để hình thành các thói quen tốt là vô cùng quan trọng cho sức khỏe nha khoa của trẻ về sau. Để làm được điều này, cha mẹ hãy chú ý: 

• Trẻ 1 - 2 tuổi: cần được cha mẹ đánh răng bằng gạc mềm có thấm nước ấm sạch hoặc nước muối đã được pha loãng.
• Trẻ 3 - 6 tuổi: cha mẹ hãy để cho trẻ tự đánh răng dưới sự giám sát của mình để điều chỉnh, giúp trẻ biết cách đánh răng đúng.
• Trẻ 6 - 9 tuổi: hàng ngày cha mẹ nên kiểm tra việc đánh răng của trẻ một cách đều đặn để chắc chắn được rằng trẻ đang không đánh răng sai cách.

Để hình thành thói quen đánh răng, cha mẹ cũng nên tạo hứng thú cho trẻ bằng cách:

• Cho trẻ biết lịch đánh răng vào một khoảng thời gian hợp lý do mình quy định. Tốt nhất là nên đánh răng mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng sau khi trẻ thức giấc và buổi tối trước khi trẻ đi ngủ.
• Mua cho trẻ loại bàn chải đầu tròn nhỏ, có phần cổ dài để trẻ dễ thao tác khi đánh sâu vào mặt trong của răng, phần lông của bàn chải là loại lông siêu mềm vừa không làm trầy xước nướu nhưng cũng vừa có đủ khả năng loại bỏ các mảng bám.
• Chọn kem đánh răng không đường, chứa Active Fluoride và Xylitol để chống sâu răng, chọn loại có thành phần an toàn để nếu trẻ có nuốt cũng không nguy hiểm.
• Đặt bàn chải nhẹ nhàng, hướng dẫn trẻ chải lần lượt từng nhóm răng, chải đủ 3 mặt răng trong khoảng thời gian 2 - 3 phút.

Lưu ý:

• Hạn chế cho trẻ ăn thức ăn, đồ uống chứa nhiều đường, đặc biệt là đồ ăn nhanh, bánh, kẹo và nước ngọt có gas. Mức độ cao của tinh bột và đường trong thức ăn nhanh làm tăng lượng axit trong miệng. Những chất này làm mòn men răng và làm tăng nguy cơ bị sâu răng và các bệnh về nướu.
• Tránh để trẻ ăn vặt hoặc uống nước có đường hay bú bình trước khi đi ngủ.
• Chỉ cho trẻ cách xỉa răng khi thật cần thiết như khi bị thức ăn mắc vào răng… Nên dùng tăm có một đầu nhỏ vừa với kẽ răng và tương đối mềm để không gây tổn thương lợi hoặc sử dụng chỉ nha khoa để làm sạch răng.
• Những thói quen xấu khác như chống cằm, cắn móng tay, nghiến răng… thường xảy ra khi trẻ đã lớn hơn, cha mẹ có thể áp dụng những biện pháp nghiêm khắc nếu trẻ vẫn tái diễn.
• Cho trẻ khám và chăm sóc răng định kỳ sẽ giúp theo dõi chính xác tình trạng phát triển của răng, phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh về răng. Do đó, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám răng ít nhất 4 tháng/1 lần, đừng chờ đến lúc trẻ bị sâu răng hay bị đau răng mới đưa đi khám.