Cách ngăn muỗi "đánh hơi" người sốt xuất huyết để lây bệnh

Nhóm nghiên cứu Đại học Connecticut cho biết, sau khi xâm nhập cơ thể vật chủ, virus gây bệnh Zika và sốt xuất huyết sẽ khiến cơ thể vật chủ sản sinh một mùi hương đặc biệt thu hút muỗi hơn.

Mùi hương đặc biệt thu hút được tạo thành từ hợp chất acetophenone - hợp chất có tính kích thích mạnh đối với loài muỗi. Acetophenone vốn được tạo ra bởi một loại vi khuẩn phát triển trên da. 

Thường cơ thể người tiết ra một loại protein hạn chế hoạt động hợp chất  Acetophenone. Tuy nhiên, với người nhiễm virus Zika và sốt xuất huyết thì việc tiết ra protein này bị ngăn chặn, khiến vi khuẩn phát triển nhanh hơn và tạo ra nhiều acetophenone hơn. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến cơ thể sản sinh ra mùi hương thu hút muỗi. Muỗi đốt người nhiễm bệnh, sau đó sẽ truyền bệnh cho nhiều người khác thông qua vết đốt chích của nó, khiến việc lây nhiễm nhanh và rộng hơn.

Sốt xuất huyết là bệnh virus do muỗi truyền, bệnh giống như cúm nặng, đôi khi gây ra biến chứng nguy hiểm tiềm tàng gọi là bệnh sốt xuất huyết nặng. Tỷ lệ mắc sốt xuất huyết toàn cầu đã tăng gấp 30 lần trong 50 năm qua. Ước tính hiện nay có đến 50 - 100 triệu ca sốt xuất huyết hàng năm tại hơn 100 quốc gia có dịch, gây nguy cơ cho gần một nửa dân số thế giới.

Virus Zika là một loại bệnh truyền nhiễm do muỗi truyền, chủ yếu xảy ra ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới. Hầu hết những người bị nhiễm virus Zika không có dấu hiệu và triệu chứng. Zika gây sốt, viêm kết mạc và các biến chứng thần kinh. 

Đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa có thuốc điều trị cho virus Zika, còn thuốc chủng ngừa sốt xuất huyết cũng chỉ được khuyến cáo cho trẻ em từ 9 đến 16 tuổi đã bị nhiễm bệnh - mục đích là để ngăn ngừa sốt xuất huyết nặng trong tương lai. Bởi vậy, đây vẫn là hai căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm đối với toàn cầu.

Trong quá trình nghiên cứu điều trị 2 bệnh này, các nhà khoa học tìm ra phương pháp hạn chế sự lây lan của bệnh bằng cách sử dụng một loại thuốc dùng điều trị mụn trứng cá Accutane. Thuốc này có thể làm giảm lượng dầu tiết ra bởi các tuyến dầu trên da, giảm bớt vi khuẩn tạo acetophenone. 

Thí nghiệm sử dụng thuốc Accutane để hạn chế mùi hương, ngăn muỗi đốt đã áp dụng thành công trên chuột. Hiện tại các nhà khoa học đang cho thử nghiệm tác dụng của thuốc trên cơ thể người.

Các nhà khoa học dự đoán, kết quả này có thể là tiền đề cho các nghiên cứu chỉnh sửa gene của muỗi. Chẳng hạn như ngăn chặn các tế bào thần kinh khứu giác của muỗi. Muỗi vẫn có thể sinh sản, nhưng chúng có thể kém phản ứng với các tín hiệu mùi từ con người và sẽ chỉ đốt động vật, không tìm đốt chích hút máu từ con người.