Bó tay với những chiêu trò mạo danh bác sĩ bán thực phẩm chức năng

Mạo danh bác sĩ quảng cáo thuốc

Bác sĩ Trương Hữu Khanh là chuyên gia dịch tễ học, nguyên Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, Bệnh viện Nhi đồng I, TP HCM. Bên cạnh việc điều trị cho bệnh nhi tại bệnh viện, ông còn dành thời gian lập Fanpage “Hỏi BS Nhi đồng” tư vấn cho phụ huynh với mong muốn có thể giúp đỡ được nhiều người bệnh hơn.

Bắt đầu từ năm 2017, lợi dụng uy tín của bác sĩ Khanh, nhiều trang bán hàng trên Facebook đã sử dụng hình ảnh của ông để chuộc lợi, quảng cáo bán các loại thực phẩm chức năng như thuốc tăng chiều cao, trị tiểu đường… Đến nay, việc vô tư sử dụng hình ảnh sai quy định này chưa có dấu hiệu dừng lại.

Mới đây, bác sĩ Khanh đã phải đăng cảnh báo lên Facebook: “2017 (năm 2017 - PV) họ mạo tên bán thuốc tăng chiều cao. Sau Covid-19 tình trạng mạo tên nhiều hơn. 2022 dùng cái hình 2017 quảng cáo chữa tiểu đường. Bó tay!”

Bác sĩ Khanh chia sẻ: “Việc mạo danh đối với bản thân tôi không vấn đề gì, chỉ sợ nhiều phụ huynh khi thấy hình ảnh của tôi lại nghĩ rằng tôi ủng hộ và đang tuyên truyền cho sản phẩm nên sẽ mua cho con sử dụng trong khi không biết rõ về sản phẩm. Như thế, hậu quả sẽ khôn lường”.

Phải xử lý mạnh tay

Ngoài bác sĩ Khanh, từng có nhiều ca sĩ, người mẫu, diễn viên nổi tiếng bị lợi dụng hình ảnh để quảng cáo các sản phẩm thực phẩm chức năng. Ví dụ như, NSƯT Thanh Loan từng bị một công ty sử dụng hình ảnh trái phép để quảng cáo cho thuốc trị hói; diễn viên Tự Long bị cắt hình ảnh dán vào quảng cáo thuốc chữa viêm đại tràng,… Đây là trường hợp lợi dụng hình ảnh người nổi tiếng để bán sản phẩm mà hầu hết là sản phẩm kém chất lượng, không đảm bảo an toàn. Bởi vậy, người tiêu dùng khi mua bất kì sản phẩm nào cần kiểm tra thật kĩ, không nên vội vàng mua sản phẩm chỉ vì có hình ảnh thần tượng quảng cáo sản phẩm.

Theo điều luật 32 Bộ luật Dân sự 2015 quy định cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình. Việc sử dụng hình ảnh của người khác vì mục đích thương mại thì phải được sự đồng ý của người đó và phải trả thù lao cho hình ảnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác.

Sử dụng hình ảnh của người khác sai quy định thì người có hình ảnh có quyền yêu cầu Tòa án ra quyết định buộc người vi phạm, cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan phải thu hồi, tiêu hủy, chấm dứt việc sử dụng hình ảnh, bồi thường thiệt hại và áp dụng các biện pháp xử lý khác theo quy định của pháp luật.

Hành vi quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý cũng là hành vi bị cấm tại khoản 8 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012. Cụ thể, tại điểm b khoản 3 Điều 51 Nghị định 158/2013/NĐ-CP quy định mức phạt tiền từ 20 - 30 triệu đồng khi quảng cáo có sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân khi chưa được cá nhân đó đồng ý. Đối với cùng một hành vi vi phạm, mức phạt tiền của tổ chức gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân. Biện pháp khắc phục hậu quả lúc này là buộc tháo gỡ, tháo dỡ hoặc xóa quảng cáo.

Ngoài ra, tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi sẽ bị xem xét xử lý trách nhiệm hình sự theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về việc quảng cáo gian dối liên quan đến hàng hóa mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính; Hoặc đã bị kết án rồi nhưng chưa xóa án tích thì còn có thể xử phạt cải tạo không giam giữ lên đến 3 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 5 - 50 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm.

Đối với các hình ảnh quảng cáo liên quan đến thẩm quyền của Thanh tra Sở TT-TT hoặc Sở Văn hóa - thể thao - du lịch (tùy địa phương). Do đó, người bị ảnh hưởng đến hình ảnh có thể khiếu nại đến các cơ quan này.

Dù đã có những quy định rõ ràng về việc xử phạt đối với việc sử dụng hình ảnh cá nhân trái phép nhưng nhiều người vẫn ngang nhiên làm việc này. Hiện nay, việc kiểm tra, giám sát của các cơ quan chức năng chỉ xảy ra khi có trình báo, gây ra hậu quả lớn. Việc này cần phải xem lại, cần làm mạnh tay, kiên quyết để xử lý dứt điểm vấn đề này để không trở thành vấn nạn mà nếu không kiểm soát chặt chẽ thì thời gian tới hậu quả sẽ lớn hơn.