Phát hiện đột phá trong điều trị bệnh béo phì

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science ngày 25/3, là công sức của các nhà khoa học tại Viện Khoa học dược phẩm Monash (MIPS), Trung tâm Nghiên cứu protein màng sử dụng kỹ thuật kính hiển vi Cryo-EM (CCeMMP) thuộc Hội đồng Nghiên cứu Australia (ARC) cùng với Đại học Monash.

Trong nghiên cứu, các nhà khoa học đã xác định được chính xác cách mà nhóm thuốc điều trị béo phì tiềm năng có tên DACRA (chất chủ vận thụ thể kép amylin và calcitonin) kích hoạt các thụ thể khác nhau trong cơ thể. Trước đây, họ chưa hiểu rõ về quá trình kích hoạt thụ thể và điều này đã hạn chế sự tiến bộ trong thử nghiệm lâm sàng các loại thuốc giảm cân nhóm DACRA.

Chia sẻ với báo giới, Giáo sư Patrick Sexton tại Đại học Monash đồng thời là Giám đốc CCeMMP cho biết, kết quả nghiên cứu mở ra những cơ hội mới trong việc thiết kế và phát triển các liệu pháp DACRA hiệu quả hơn đối với những người bị thừa cân, béo phì và rối loạn chuyển hóa.

Trong khi đó, chuyên gia về sinh học cấu trúc tại MIPS, ông Jason Cao cho biết, phát hiện đột phá này là kết quả nghiên cứu sử dụng công nghệ tiên tiến được gọi là kính hiển vi điện tử lạnh (cryo-EM).

Ông nêu rõ: "Để thực sự hiểu cơ chế hoạt động của những loại thuốc điều trị béo phì, chúng tôi cần hình dung chi tiết ở mức độ phân tử về cách các loại peptide mẫu khác nhau liên kết với từng loại trong số 4 thụ thể mục tiêu khác nhau".

Theo ông, cryo-EM cho phép các nhà khoa học "nắm bắt chi tiết phân tử của các tương tác thúc đẩy hoạt động" cùng với "thông tin về động lực học của protein quan trọng đối với tính chọn lọc và chức năng".

Các nhà nghiên cứu cho biết, họ rất ngạc nhiên với phát hiện của mình vì có nhiều ý kiến cho rằng "cấu trúc phân tử của các thụ thể amylin sẽ quyết định cách hoạt động của các peptit". Tuy nhiên, thực tế các nhà nghiên cứu nhận thấy "sự khác biệt đáng kể về cấu trúc và động lực của các thụ thể riêng lẻ khi liên kết với các peptit khác nhau".

Tương tự, trước đó, một nghiên cứu được đăng trên tạp chí PLOS Biology cuối tháng 2 cho biết đã phát hiện ra camptothecin, một chất được chiết xuất từ cây hỉ thụ (Camptotheca acuminata) có nguồn gốc từ châu Á, có thể kích hoạt chuỗi phản ứng ngăn cơn đói tự nhiên.

Các nhà khoa học của Đại học Tây Bắc A&F tại tỉnh Thiểm Tây (Shaanxi), Trung Quốc phát hiện ra rằng các tế bào tiếp xúc với chất camptothecin sẽ làm tăng lượng hormone có khả năng phản ứng với nhiều loại kích thích, bao gồm cả căng thẳng. Việc hormone có tên gọi GDF15 tăng lên sẽ dẫn tới giảm cân nặng, từ đó kiểm soát được nguyên nhân dẫn tới béo phì.

Các nhà nghiên cứu đã cho chuột béo phì uống camptothecin, khiến lượng hormone GDF15 tăng lên nhanh chóng trong máu của những con này. Qua theo dõi, họ nhận thấy khẩu phần ăn của những con chuột béo phì này đã giảm khoảng 12%, trong khi trọng lượng cơ thể giảm khoảng 11% trong 30 ngày. Tuy nhiên, không có sự thay đổi nào được ghi nhận ở những con chuột gầy.

Tác giả Wu Jianwei của Đại học Tây Bắc A&F, kết quả này cho thấy camptothecin có thể giúp chữa béo phì và các hội chứng rối loạn chuyển hóa liên quan.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ước tính, đến năm 2025, khoảng 167 triệu người trên thế giới, cả người lớn và trẻ em, có nguy cơ bị thừa cân hoặc béo phì, gây ảnh hưởng đến sức khỏe.