Sự bất thường của chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế

Vài ngày gần đây, giá vàng thế giới “lao dốc không phanh”, chạm mức thấp nhất trong vòng gần 9 tháng qua. Cụ thể, vào ngày 6/7, giá vàng thế giới rớt mạnh từ 1.800 USD/ounce xuống 1.765 USD/ounce. Tuy nhiên, giá vàng trong nước duy trì ở mức cao bất chấp đà giảm mạnh của giá vàng thế giới. Giá vàng miếng luôn cao hơn giá vàng thế giới đến mức phi lý. Chênh lệch giá vàng miếng trong nước với thế giới ở mức rất cao, tới gần 20 triệu đồng/lượng.

Trong khi giá vàng thế giới giảm mạnh thì giá vàng trong nước vẫn neo cao. Theo đó, vào chiều 6/7, giá vàng miếng SJC được bán ra ở mức 68,45 triệu đồng/lượng, chỉ giảm 350.000 đồng/lượng so với cuối ngày 5/7 dù giá vàng thế giới giảm khoảng 1,1 triệu đồng/lượng. Có thể thấy, giá vàng trong nước giảm nhỏ giọt với mức giảm chỉ bằng khoảng 1/3 so với mức giảm trên thị trường thế giới.

Tới ngày 7/7, giá vàng miếng SJC đứng yên ở mức 68,45 triệu đồng/lượng (bán ra) dù giá vàng thế giới giảm sâu, về mốc 1.741 USD/ounce. Quy đổi theo tỷ giá niêm yết tại ngân hàng, giá vàng thế giới chỉ tương đương 49,33 triệu đồng/lượng. Như vậy, giá bán vàng miếng SJC ngày 7/7 cao hơn giá vàng thế giới tới 19,12 triệu đồng/lượng. Nhiều chuyên gia cho biết không có nước nào trên thế giới có mức chênh lệch quá lớn như vậy. Ở nhiều nước, mức chênh lệch giá vàng nội - ngoại chỉ vài USD/ounce. Chẳng hạn, tại Singapore, chênh lệch giữa giá vàng của nước này với giá vàng thế giới chỉ khoảng 5-6 USD/ounce, tức chỉ đắt hơn vàng thế giới chỉ khoảng 170.000 đồng/lượng.

Điều đáng nói, không ít phiên giao dịch, giá vàng SJC diễn biến trái chiều với giá vàng thế giới. Tức khi giá vàng thế giới giảm mạnh thì giá vàng trong nước vẫn đi ngang hoặc tăng mạnh. Điều này khiến mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và quốc tế ngày càng tăng mạnh. Từ đầu năm đến nay, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và giá vàng thế giới có lúc “phi vọt” lên mức kỷ lục gần 20 triệu đồng/lượng.

Thị trường vàng trong nước đang "lạc lõng" so với diễn biến trên thị trường thế giới. Trong khi vàng ở nhiều nước trên thế giới được định giá theo cung - cầu, theo tuổi vàng, theo hàm lượng vàng… thì ở Việt Nam, giá vàng miếng SJC dường như nằm ngoài những quy luật chung. Ngay cả khi giá vàng SJC bật lên trên 74 triệu đồng/lượng thì giá vàng nhẫn tròn trơn vẫn loanh quanh ở mốc 56 triệu đồng/lượng. Điều này có nghĩa người dân mua vàng SJC không chỉ chịu lỗ đậm so với giá vàng quốc tế mà so với vàng nhẫn tròn trơn, họ cũng bị “móc túi” ngay lập tức 16-20 triệu đồng/lượng. Khi chênh lệch giá vàng nhẫn và vàng SJC ở mức cao nhất, nếu tôi mua 1 lượng vàng SJC sẽ phải chi ra số tiền 74,4 triệu đồng. Cùng với số tiền này, nếu tôi chọn mua vàng nhẫn 9999 sẽ được gần 1,4 lượng vàng. Rõ ràng việc độc quyền sản xuất thương hiệu vàng miếng SJC đã gây thiệt hại cho người dân trong nước.

Ông Dương Anh Vũ, chuyên gia ngành vàng, phân tích, tình trạng chênh lệch giá vàng Việt Nam với quốc tế kéo dài sẽ khiến cho nền kinh tế nói chung và thị trường vàng nói riêng đều phải gánh thiệt hại. Đối với nền kinh tế, chênh lệch giá vàng quá cao gây ra tình trạng nhập lậu vàng và điều đó sẽ tác động lên tỉ giá chợ đen cũng như gây “chảy máu” ngoại tệ. Cụ thể, khi hoạt động nhập lậu vàng mạnh lên sẽ hình thành tình trạng hai tỉ giá với chênh lệch ngày càng rõ giữa tỉ giá ngân hàng và tỉ giá trên thị trường tự do. Thực tế thời gian qua cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều vụ buôn lậu vàng với giá trị hàng chục tỉ đồng. Chênh lệch giá vàng SJC với thế giới ngày càng lớn thì nguy cơ buôn lậu vàng không chấm dứt mà còn gia tăng với quy mô lớn và thủ đoạn tinh vi hơn.

Bên cạnh đó, đối với thị trường vàng, việc nhập lậu sẽ khiến người dân và nhà đầu tư có thể mua phải sản phẩm kém chất lượng. Bởi số vàng lậu rất có thể sẽ được gia công, chế tác ở những cửa hàng không được phép sản xuất, kinh doanh vàng (chưa có giấy phép sản xuất, kinh doanh do NHNN cấp). Từ nguồn vàng này sẽ xuất hiện sản phẩm kém chất lượng, thiếu trọng lượng… làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân khi mua vàng.

Hiện nay, trên thị trường chỉ có duy nhất vàng miếng SJC là thương hiệu vàng miếng quốc gia do Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất. Chính vì vậy, nhiều chuyên gia, Đại biểu Quốc hội đề xuất bỏ quy định Ngân hàng Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng và không sử dụng một loại vàng miếng SJC làm thương hiệu độc quyền như lâu nay. Chênh lệch này đòi hỏi Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước phải sớm nghiên cứu điều chỉnh sửa đổi Nghị định 24 về kinh doanh vàng trong thời gian sớm nhất.

Mới đây, tại phiên chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt câu hỏi về diễn biến bất thường của giá vàng SJC trong thời gian qua, tạo tâm lý bất an cho người dân, làm méo mó thị trường. Các đại biểu Quốc hội đề nghị cần có giải pháp kéo giá vàng SJC về đúng giá trị thực.

Một điểm lạ nữa trên thị trường vàng Việt Nam là luôn có sự chênh lệch giá giữa các thương hiệu. Thông thường, chênh lệch này chỉ lên tới 1-2 triệu đồng.  Song vào tháng 3 vừa qua, chênh lệch giữa vàng miếng SJC với các loại vàng chất lượng 9999 của các thương hiệu khác liên tục được nới rộng ra. Chênh lệch giá giữa các thương hiệu có thời điểm lên tới gần 17 triệu đồng.