Doanh nghiệp làm điện mặt trời ở Gia Lai đối mặt với thua lỗ

Trong thời gian qua, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid - 19 diễn biến phức tạp và kéo dài từ tháng 12/2019 đến nay đã khiến hoạt động sản xuất của các doanh nghiệp; nhiều doanh nghiệp phá sản hoặc dừng hoạt động sản xuất... làm cho sản lượng tiêu thụ điện năng sụt giảm. Tính đến hết ngày 31/12/2020, địa bàn tỉnh Gia Lai đã có hơn 3.200 hệ thống điện mặt trời mái nhà được đấu nối phát điện lên lưới với tổng công suất hơn 600 MWp. Để đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống điện, Điện lực Gia Lai bắt buộc phải điều tiết cắt giảm luân phiên công suất phát của các hệ thống điện mặt trời trên địa bàn gây lãng phí nguồn lực cũng như bất bình đẳng trong các nhà đầu tư.

Ngày 20/9, Công ty Điện lực Gia Lai có Công văn số 3175/GLPC-ĐĐ+KD gửi các đơn vị Điện lực trực thuộc về phương án huy động nguồn điện mặt trời áp mái. Công ty Điện lực Gia Lai giảm công suất huy động đối với tất cả các hệ thống điện mặt trời đấu nối vào lưới điện trung áp, hạ áp của Công ty từ ngày 20 đến 26/9. Phương thức thực hiện công suất huy động tối đa không được vượt quá 50% công suất đặt. 

Điều này đã tạo cú sốc lớn đối với các nhà đầu tư điện mặt trời tại Gia Lai, bởi trước đây Điện lực Gia Lai thường xuyên cắt giảm công suất, nhưng chưa bao giờ làm như vậy. Các nhà đầu tư điện mặt trời tại địa phương này cho rằng việc cắt giảm công suất điện mặt trời, nguyên nhân chủ quan thuộc về các cơ quan chức năng của ngành điện. Cụ thể như công tác dự báo, quy hoạch phát triển điện mặt trời của các cơ quan chức năng của ngành điện còn hạn chế, thiếu chính xác. Cùng với đó là hệ thống truyền tải, cơ sở hạ tầng phục vụ truyền tải điện của ngành điện chưa phát triển đồng bộ với việc phát triển điện mặt trời. Công tác điều hành phát điện giữa các nguồn phát điện (điện mặt trời, điện than, thủy điện...) còn chưa thật hợp lý.

Hơn 40 doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời tại Gia Lai đã gửi đơn tập thể gửi đến các cơ quan có thẩm quyền, nêu ra nhiều khó khăn, vướng mắc hiện tại. Đồng thời, lo ngại trước áp lực trả nợ gốc và lãi vay dự án của doanh nghiệp. các chủ đầu tư này cho hay, khoảng 90% doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời tại Gia Lai đều phải huy động vốn từ nguồn vay của các ngân hàng thương mại với tỷ trọng chiếm 70% - 80% tổng mức đầu tư và lãi suất vay từ 9,5% - 12%/năm. Vì vậy, áp lực trả nợ gốc và lãi vay dự án của doanh nghiệp hàng tháng là rất lớn.

Trong khi đó, các chủ đầu tư bị buộc phải tiết giảm, sa thải công suất phát điện của dự án từ 50% - 70% trong các tháng cuối năm 2021 theo Công văn số 3175/GLPC-ĐĐ+KD sẽ dẫn đến hậu quả xấu đối với các nhà đầu tư điện mặt trời. Các chủ đầu tư không có nguồn trả nợ vay đúng theo hợp đồng vay ngân hàng, gây lãng phí cho doanh nghiệp và xã hội.

Hơn 40 doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời tại Gia Lai đã gửi đơn tập thể gửi đến Văn phòng Chính phủ, Bộ Công thương, Ngân hàng Nhà nước, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), các cơ quan báo chí và các đơn vị ở tỉnh Gia Lai gồm Tỉnh uỷ, UBND, Điện lực, Công an tỉnh. Đỉnh điểm trong sáng 22/9, 10 nhà đầu tư đã đến Công ty Điện lực Gia Lai yêu cầu lãnh đạo đơn vị giải thích về việc tiết giảm, sa thải công suất phát điện nói trên.

Đại diện các nhà đầu tư, ông Nguyễn Văn Hiệu - Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Nguyễn Hiệu Gia Lai - bức xúc nói rằng việc Công ty Điện lực Gia Lai lập kế hoạch cắt giảm sản lượng là vi phạm hợp đồng mua bán điện, vì trong hợp đồng không nói đến chuyện cắt giảm; trái với Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg ngày 6/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam, gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Luật Điện lực đã quy định các đơn vị phát điện, mua điện, vận hành hệ thống điện phải theo lệnh của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0), nhưng Công ty Điện lực Gia Lai lại không tuân thủ. Công ty Điện lực Gia Lai không có sự bàn bạc với các khách hàng mà đơn phương thực hiện cắt giảm công suất phát lên lưới. Việc cắt giảm phải minh bạch rõ ràng, có sự tổng hợp số giờ cắt, số ngày cắt của tất cả khách hàng và công bố hàng tuần để chủ đầu tư theo dõi, giám sát.

Ông Võ Ngọc Quý-Phó Giám đốc Công ty Điện lực Gia Lai cho biết, do các nhà đầu tư liên hệ làm việc bất ngờ nên chưa thể trả lời cụ thể các vấn đề. Đề nghị các nhà đầu tư gửi kiến nghị bằng văn bản đến Công ty Điện lực Gia Lai để đơn vị trả lời cụ thể hơn.