Từ 1/4, mỗi lít xăng được giảm 2.000 đồng thuế bảo vệ môi trường

Cụ thể, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đồng ý giảm thuế bảo vệ môi trường theo mức đề nghị của Chính phủ. Mức điều chỉnh áp dụng từ 1/4 đến 31/12/2022.

Trước đó, theo tờ trình của Chính phủ được Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc trình bày nêu rõ, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn như sau: xăng giảm 2.000 đồng/lít, từ 4.000 đồng/lít xuống 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn giảm 1.000 đồng/lít, từ 2.000 đồng/lít xuống 1.000 đồng/lít; mỡ nhờn giảm 1.000 đồng/kg, từ 2.000 đồng/kg xuống 1.000 đồng/kg; dầu hỏa giảm 700 đồng/lít, từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít.

Với nhiên liệu bay giữ như mức hiện hành đang được giảm là 1.500 đồng/lít.

Từ ngày 1/1/2023, mức thuế này sẽ thực hiện theo quy định hiện hành tại nghị quyết số 579 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Cụ thể là từ 3.800 – 4.000 đồng/lít với xăng, 2.000 đồng/lít với dầu.

Tờ trình nêu rõ, xăng dầu vừa là mặt hàng chiến lược, quan trọng, vừa là mặt hàng thiết yếu có tác động mạnh đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân, tác động trực tiếp đến ổn định kinh tế vĩ mô. Do đó, giải pháp nghiên cứu điều chỉnh giảm mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn là giải pháp phù hợp và cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Việc giảm mức thuế bảo vệ môi trường này sẽ góp phần trực tiếp làm giảm giá bán lẻ, từ đó làm hạn chế sự gia tăng chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, ổn định lạm phát...

Theo tính toán của Bộ Tài chính, số thu thuế bảo vệ môi trường với xăng, dầu, mỡ nhờn (tính trên cơ sở sản lượng tiêu thụ năm 2019) sẽ giảm cả năm khoảng 29.035 tỷ đồng. Do đó, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Chính phủ, Bộ Tài chính có phương án tính toán tăng thu lĩnh vực khác, để chống thất thu ngân sách khi giảm loại thuế này.

Mức thuế thực tế có thể thay đổi linh hoạt

Trước đó, trong quá trình thảo luận về đề xuất của Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, chỉ nêu "mức tối đa giảm thuế theo đề xuất của Chính phủ" trong nghị quyết. Còn lại, uỷ quyền cho Thủ tướng linh hoạt quyết định mức thuế tùy thời điểm. Việc này tạo điều kiện cho Chính phủ điều hành giá xăng dầu theo thị trường thế giới và mỗi lần điều chỉnh thuế này sẽ không phải trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội. Theo ông, dù không quy định cứng, uỷ quyền cho Thủ tướng linh hoạt quyết định mức giảm thuế này cũng "không sai về thẩm quyền".

Ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính ngân sách, cũng đồng tình và cho rằng cách này sẽ tạo điều kiện để giá xăng dầu bám sát với giá thị trường thế giới. Ông phân tích, Thường vụ Quốc hội cho giảm tối đa 2.000 đồng một lít, tháng này Chính phủ có thể giảm 1.000 đồng, tháng sau 1.500 đồng rồi sau nữa 2.000 đồng... Các mức giảm căn cứ vào biến động giá thế giới mà hiện nay không thể đoán trước được.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc (người thay mặt Chính phủ đọc tờ trình và tham gia tại phiên họp) đề nghị vẫn quy định "cứng" vào nghị quyết để "dễ thực hiện" hơn.

Chưa có căn cứ rõ ràng để giảm đều 50% thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu

Quá trình thảo luận, có ý kiến cho rằng, tờ trình của Chính phủ chưa báo cáo rõ căn cứ tính toán mức độ giảm thuế đối với từng mặt hàng, theo các kịch bản điều hành tương ứng với mức độ biến động của giá dầu thô trên thế giới.

Trên thực tế, vừa qua giá dầu thô trên thị trường thế giới đã biến động khó lường. Tại thời điểm Chính phủ dự thảo tờ trình, giá dầu có lúc đã lên tới mức 130 USD/thùng, tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, giá dầu thô đã giảm xuống quanh mức 100 - 110 USD/thùng.

Với thực tế này, mức giảm thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu cần được cân nhắc lại một cách có cơ sở. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ giải trình rõ các căn cứ để xác định và đề xuất mức giảm đều 50% đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu, trừ dầu hỏa và bổ sung số liệu so sánh giá xăng dầu với các nước trong khu vực để tránh buôn lậu, chuyển xăng dầu ra bên ngoài.

Một số ý kiến cho rằng, mức độ điều chỉnh giảm thuế bảo vệ môi trường cần được tính đến diễn biến giá dầu thô trên thị trường thế giới trong những ngày gần đây và không nên giảm đều cho tất cả các mặt hàng (trừ dầu hỏa) ở mức 50%.

Đồng tình với ý kiến này, Thường trực Ủy ban Tài chính - ngân sách đề nghị Chính phủ giảm đối với mặt hàng xăng xuống mức 2.500 đồng/lít, tương đương giảm gần 38% so với mức hiện hành; các mặt hàng dầu (dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn) giảm 50%; dầu hỏa giảm 70% so với mức hiện hành.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nêu, có ý kiến cho rằng giá dầu thô biến động lớn, khó lường, có thể xây dựng phương án giảm thuế bảo vệ môi trường theo mức giá dầu thô để bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, cân đối ngân sách nhà nước.

Cụ thể như, giá dầu thô < 80 USD/thùng giữ mức thuế như quy định hiện hành; giá dầu thô từ 80 USD - 130 USD/thùng có thể giảm 1.000 đồng/lít đối với xăng, các mặt hàng khác giảm tương ứng (giảm 25% so với hiện hành); giá dầu thô từ 130 USD/thùng trở lên thì giảm 1.500 đồng - 2.000 đồng/lít (tương đương giảm 38% - 50% so với hiện hành).

Xem xét các công cụ điều hành giá xăng dầu khác

Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cân nhắc khả năng điều hành giảm thuế nhập khẩu tối huệ quốc (MFN) của mặt hàng xăng như một biện pháp bổ sung để can thiệp trong trường hợp giá dầu thô trên thị trường thế giới tiếp tục có biến động.

"Trên cơ sở đánh giá tình hình nhập khẩu từ các nước ASEAN, Hàn Quốc, Singapore, khả năng đáp ứng của sản xuất trong nước và biến động về giá trên thị trường thế giới, Chính phủ tính toán mức độ giảm thuế nhập khẩu một cách phù hợp để có thể điều chỉnh trong trường hợp cần thiết nhằm đa dạng hóa nguồn cung", báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Uỷ ban Tài chính ngân sách cũng đề nghị Chính phủ tăng cường quản lý, kiểm tra và có biện pháp xử lý để giảm áp lực nguồn cung trên thị trường. Việc này nhằm đảm bảo các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu trong nước sử dụng đúng quy định với lượng xăng dầu dự trữ thương mại của doanh nghiệp.

Trong điều hành giá xăng dầu, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ nghiên cứu khả năng giảm chu kỳ điều hành giá để cập nhật hơn với biến động của thị trường thế giới. Về lâu dài, ngoài việc trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu bằng tiền, Chính phủ cần nghiên cứu khả năng bổ sung công cụ cho quỹ bằng hiện vật (xăng dầu) để đa dạng hóa các công cụ có thể sử dụng tham gia điều tiết, hỗ trợ cho mục tiêu bình ổn thị trường xăng dầu trong nước.

Giá xăng dầu vừa qua biến động mạnh với 6 lần tăng liên tiếp và một lần giảm giá từ đầu năm đến nay. Đầu tháng 3, giá xăng bán lẻ trong nước đã lên mức cao nhất lịch sử, sát 30.000 đồng/lít. Tuy nhiên, tới ngày 21/3 thì giảm nhẹ, hiện ở mức 29.190 đồng/lít đối với xăng RON95, 28.330 đồng/lít đối với xăng E5 RON92...