Vàng da ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Bạn đọc thân mến!

Vàng da ở trẻ sơ sinh là một tình trạng phổ biến trong đó da và mắt của trẻ có màu hơi vàng trong vài ngày đầu sau sinh. Nó có thể xảy ra ở 2/3 tổng số trẻ sơ sinh khỏe mạnh và trong phần lớn các trường hợp, vàng da sơ sinh không gây ra bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.

Vàng da ở trẻ sơ sinh thường gặp ở trẻ vừa mới sinh, tình trạng này có thể kéo dài trong tháng đầu tiên của cuộc đời trẻ. Lý do vàng da gây ra sự thay đổi màu sắc của da là do sự tích tụ trong máu của một hợp chất gọi là bilirubin, có màu hơi vàng. Bilirubin là một sản phẩm phụ tự nhiên của quá trình phá vỡ các tế bào hồng cầu già cỗi. Khi máu lưu thông qua gan, bilirubin chứa trong nó sẽ được lọc ra. Sau đó, gan sẽ phân hủy bilirubin thành một dạng mà cơ thể có thể đào thải. Các hợp chất cuối cùng này được gửi đến ruột non, sau khi bị một số vi khuẩn phân hủy thêm và được thoát ra khỏi cơ thể qua đường phân.

Khi em bé còn trong bụng mẹ, bilirubin được loại bỏ khỏi máu qua nhau thai. Tuy nhiên, sau khi sinh, công việc đó thuộc về các cơ quan của chính em bé. Gan của trẻ sơ sinh có thể mất một chút thời gian để bắt đầu hoạt động hiệu quả. Đồng thời, trẻ sơ sinh có số lượng hồng cầu nhiều hơn người lớn hoặc trẻ lớn hơn, và các tế bào này có chu kỳ sống ngắn hơn. Hai yếu tố này dễ dẫn đến sự tích tụ bilirubin trong máu của trẻ sơ sinh. Có thể mất một chút thời gian, đôi khi lên đến hai tuần, để gan của em bé trở nên hiệu quả trong việc lọc bilirubin khỏi máu.

Các triệu chứng vàng da ở trẻ sơ sinh bắt đầu ở mặt, sau đó chuyển sang ngực, bụng và chân. Ở những em bé có làn da sẫm màu, sự thay đổi màu sắc này đôi khi dễ nhận thấy hơn ở lòng bàn tay và lòng bàn chân.

Khi chức năng gan đã phát triển hoàn thiện, đầy đủ hơn, bilirubin được thải lọc ra khỏi máu tốt hơn thì vàng da cũng dần biến mất. Ở đa số trẻ sơ sinh, vàng da sơ sinh sẽ tự hết, thường sau vài ngày đến hai tuần. 

Tuy nhiên, vàng da ở trẻ sơ sinh có thể không chỉ đơn thuần do nguyên nhân sinh lý mà còn có thể là biểu hiện của bệnh lý tiềm tàng. Trường hợp này trẻ cần được theo dõi y tế và can thiệp tùy vào mức độ bệnh. Khi mức bilirubin quá cao, trẻ sơ sinh có thể trải qua những thay đổi về hành vi cũng như ngoại hình. Những thay đổi về hành vi có thể bao gồm trở nên quấy khóc, bú kém, phát triển chân tay mềm và buồn ngủ bất thường. Nếu nghi ngờ trẻ bị vàng da bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định cho trẻ làm xét nghiệm máu để chẩn đoán.

Ngoài ra, các trường hợp sau trẻ có nguy cơ cao bị vàng da bệnh lý cần theo dõi và kiểm tra sớm sau sinh như: Mẹ và bé bị bất đồng nhóm máu, trẻ bị nhiễm virus bào thai, bệnh gan bẩm sinh, trẻ bị xuất huyết dưới da, trẻ chậm đi phân su...

Nếu phát hiện sớm trẻ bị vàng da bệnh lý, tùy theo mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị thích hợp. Nếu can thiệp sớm và đúng cách, tình trạng vàng da có thể được kiểm soát, hạn chế tối đa biến chứng và sự ảnh hưởng đến phát triển của trẻ sau này.

Chúc bạn và gia đình sức khỏe!