Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và cách điều trị tiểu đường tuýp 2

Tiểu đường tuýp 2 là gì?

Bệnh tiểu đường tuýp 2 là một tình trạng mãn tính ảnh hưởng đến khả năng cơ thể xử lý đường huyết (glucose) của cơ thể. Nguyên nhân khiến đường huyết tăng khi bị tiểu đường tuýp 2 là đề kháng insulin, nghĩa là insulin vẫn được tiết ra nhưng cơ thể sử dụng rất kém.

Triệu chứng bệnh tiểu đường tuýp 2

Dưới đây là các triệu chứng và dấu hiệu cảnh báo sớm bệnh tiểu đường tuýp 2:

• Đi tiểu thường xuyên và thường xuyên cảm thấy khát nước
• Giảm cân đột ngột
• Cảm thấy nhanh đói hơn bình thường
• Thị lực suy giảm
• Mệt mỏi
• Vết thương lâu lành hơn
• Xuất hiện các mảng da sẫm màu, mịn như nhung ở nếp gấp của cơ thể

Nếu bạn có một hoặc nhiều yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường tuýp 2 và nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào trong số những dấu hiệu này, bạn nên gọi cho bác sĩ vì có thể bạn đã mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Các yếu tố nguy cơ bệnh tiểu đường tuýp 2

Dưới đây là một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 của bạn:

Béo phì hoặc thừa cân: Cả 2 tình trạng này đều khiến bạn có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Để xem mình có bị thừa cân, béo phì hay không, hãy theo dõi chỉ số khối cơ thể (BMI).

Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhiều thực phẩm và đồ uống giàu calo, ít thực phẩm giàu chất dinh dưỡng có thể làm tăng đáng kẻ nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.

Rối loạn giấc ngủ: Rối loạn giấc ngủ có thể ảnh hưởng đến sự cân bằng insulin và lượng đường trong máu của cơ thể bằng cách làm tăng nhu cầu trên tuyến tụy. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến bệnh tiểu đường tuýp 2.

Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS): Theo một số ước tính của các nhà khoa học, một phụ nữ được chẩn đoán mắc PCOS - một chứng rối loạn mất cân bằng hormone có nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường tuýp 2 cao hơn so với những người không có PCOS.

Người trên 45 tuổi: Càng lớn tuổi, bạn càng có nhiều nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ngày càng có nhiều trẻ em và thanh thiếu niên được chẩn đoán bị tiểu đường tuýp 2.

Biến chứng của tiểu đường tuýp 2

Các biến chứng của bệnh tiểu đường phát triển chậm, nhưng có thể trở nên nghiêm trọng nếu tình trạng không được điều trị. Vào thời điểm ai đó được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường hoặc tiền tiểu đường, cơ thể có thể đã phải chống chọi với lượng đường và insulin cao trong khoảng 10 năm.

Lượng đường trong máu rất cao (tăng đường huyết nghiêm trọng) có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong. Dưới đây là những biến chứng thường gặp khi bị tiểu đường tuýp 2:

• Đột quỵ
• Tăng huyết áp
• Bệnh động mạch vành, xơ cứng hoặc hẹp động mạch
• Các vấn đề về chân do lưu lượng máu không đủ và tổn thương dây thần kinh, đôi khi nghiêm trọng đến mức phải cắt cụt chân
• Tổn thương dây thần kinh (bệnh thần kinh)
• Tổn thương mắt (bệnh võng mạc đái tháo đường)
• Tổn thương thận
• Nhiễm toan ceton
• Hôn mê do đái tháo đường

Làm thế nào để chẩn đoán bệnh tiểu đường tuýp 2?

Chẩn đoán sớm là yếu tố quan trọng trong điều trị tiểu đường tuýp 2. Theo Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ, mọi người nên khám sàng lọc căn bệnh này ba năm một lần nếu từ 45 tuổi trở lên và thừa cân.

Để tầm soát bệnh tiểu đường tuýp 2, bác sĩ có thể tiến hành một trong các xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm hemoglobin glycated (A1c): Xét nghiệm này sẽ đo lượng đường huyết trung bình của một người trong hai đến ba thàng. Nếu A1c từ 5,7% trở xuống là bình thường, A1C từ 5,7 – 6,4% là dấu hiệu tiền tiểu đường, kết quả từ 6,5% trở lên trong hai bài kiểm tra khác nhau cho thấy bạn đang mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.
• Xét nghiệm đường huyết lúc đói: Khi thực hiện này, kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu máu sau khi bạn đã nhịn ăn trong tám giờ. Nếu bạn có mức đường huyết lúc đói dưới 100 miligam mỗi decilít (mg / dL), thì mức đường huyết của bạn là bình thường. Nhưng nếu bạn có một từ 100 đến 125 mg / dL, bạn bị tiền tiểu đường, và nếu bạn có 126 mg / dL trong hai xét nghiệm riêng biệt thì bạn bị tiểu đường.

A1C và đường huyết lúc đói là các xét nghiệm phổ biến được sử dụng để chẩn đoán bệnh tiểu đường, nhưng nếu bạn đang mang thai hoặc có một biến thể hemoglobin, bác sĩ có thể sử dụng một phương pháp khác, chẳng hạn như:

• Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống

• Kiểm tra lượng đường trong máu ngẫu nhiên

Các lựa chọn điều trị và thuốc cho bệnh tiểu đường tuýp 2

Nếu bạn đã được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường loại 2, bạn có nhiều lựa chọn điều trị khác nhau:

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc kê đơn có thể được bác sĩ chỉ định cho người bị bệnh tiểu đường tuýp 2.

• Thuốc metformin: Đây là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Thuốc giúp kiểm soát lượng đường trong máu cao ở người bệnh.
• Sulfonylureas và Meglitinides: Loại thuốc này hoạt động bằng cách kích thích tuyến tụy sản xuất nhiều insulin hơn.
• Thuốc ức chế Alpha-Glucosidase: Những loại thuốc này có thể giúp làm chậm quá trình tiêu hóa một số loại carbs để ngăn chặn lượng đường trong máu tăng đột biến sau khi bạn ăn.
• Thiazolidinediones (TZDs): Nhóm thuốc này giúp tăng độ nhạy insulin, từ đó ổn định lượng đường trong máu của bạn.
• GLP-1 Agonists: Nhóm thuốc này làm tăng tiết insulin để đáp ứng với glucose và làm chậm quá trình hấp thụ glucose trong ruột.
• GLP-1 Receptor và GIP: Agonists Tirzepatide (Mounjaro) là loại thuốc đầu tiên trong nhóm này được bán trên thị trường. Nó kích hoạt các thụ thể GLP-1 và GIP, dẫn đến cải thiện việc kiểm soát lượng đường trong máu và giảm cân.
• Thuốc ức chế DPP-4: Những loại thuốc này ngăn chặn hoạt động của một enzym gọi là dipeptidyl peptidase-4 và do đó ngăn cơ thể phá vỡ GLP1, một loại hormone làm tăng tiết insulin để đáp ứng với glucose và làm chậm sự hấp thụ glucose từ ruột.
• Thuốc ức chế SGLT-2: Những loại thuốc này tạo điều kiện giải phóng glucose qua nước tiểu bằng cách làm chậm quá trình tái hấp thu glucose của thận.

Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống

Ngoài các lựa chọn điều trị bằng thuốc thông thường, bạn có thể quản lý bệnh bằng cách thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục điều độ, kiểm soát căng thẳng, ngủ đủ giấc... bởi tất cả những yếu tố này đều có thể ảnh hưởng đến lượng đường trong máu của bạn.

Khi bị tiểu đường tuýp 2, bạn nên tránh ăn các đồ ăn đóng gói, chế biến sẵn như bánh quy, khoai tây chiên, bánh ngọt. Thay vào đó, nên ăn nhiều thực phẩm tươi, ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau củ giàu chất xơ.

Bệnh tiểu đường tuýp 2 là một căn bệnh nguy hiểm và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Biết các dấu hiêu và triệu chứng của bệnh có thể giúp bạn phát hiện bệnh sớm và kiểm soát bệnh tốt nhất.

Bạn nên đến gặp bác sĩ nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào của bệnh đã nêu trên. Điều này đặc biệt quan trọng nếu gia đình bạn có tiền sử mắc bệnh tiểu đường.